Program „Mieszkanie za remont” pozwala szybciej zdobyć mieszkanie komunalne. Jak wziąć udział i uzyskać atrakcyjne warunki najmu?

Program „Mieszkanie za remont” polega na współpracy osoby potrzebującej mieszkania z gminą. W jej wyniku ten, kto na własny koszt wyremontuje gminne mieszkanie komunalne, może następnie wynająć lokal na preferencyjnych zasadach. Najczęściej spotykane zasady to:

• bezterminowa umowa najmu,
• niższy czynsz za mieszkanie,
• zwolnienie z czynszu na jakiś czas.

Co więcej, wyremontowanie mieszkania pozwala zamieszkać w nim bez czekania w kolejce. Dzięki remontowi można więc znacząco skrócić czas oczekiwania na przydział lokalu (co według NIK nieraz trwa latami). Z kolei dla samorządu korzyścią jest remont nieruchomości, na który gminom często brakuje pieniędzy.

„Mieszkanie za remont” nie jest – jak np. „Ciepłe Mieszkanie” czy „Czyste Powietrze” – jednym ogólnopolskim programem, tylko zbiorem podobnych programów obowiązujących w różnych gminach. Każdy samorząd ustala własne zasady uczestnictwa, a wiele z nich w ogóle nie oferuje możliwości uzyskania lokum za remont.

Czytaj: Przestała sprzątać dom, a efekty pokazała na TikToku

Każda z gmin sama decyduje o tym, jakie są zasady uczestnictwa w programie „Mieszkanie za remont”. Chcąc skorzystać, należy zatem poszukać informacji na stronie swojego urzędu lub skontaktować się z urzędnikami osobiście. Można jednak wskazać pewne ogólne zasady naboru, które spotyka się praktycznie zawsze:

• kryterium dochodowe – dochody nie wyższe niż określona kwota,
• zamieszkiwanie w danej gminie na stałe (lub przez długi czas),
• dysponowanie budżetem na remont lokalu (składa się oświadczenie w tej sprawie),
• brak prawa do innej nieruchomości mieszkalnej (np. mieszkania, domu),
• niezaleganie z opłatami czynszowymi.

W większości gmin, które oferują mieszkanie za remont, przy wyborze kandydatów bierze się też pod uwagę sytuację życiową – m.in. liczbę osób w gospodarstwie domowym, stan zdrowia domowników (ciężkie choroby, niepełnosprawność itp.), zajmowany metraż. Urzędnicy zwykle traktują priorytetowo rodziny mieszkające w przeludnionych lokalach.

To, jakie kryterium dochodowe trzeba spełniać, zależy od danej gminy. Poniżej podano przykładowe kwoty z kilku lokalizacji (dane z końca 2022 r.), dające pogląd na to, jaki w przybliżeniu jest maksymalny poziom dochodów uprawniający do udziału w programie:

• Kraków – 4 684,54 zł (jedna osoba), 4 015,32 zł (dwie osoby), 3 346,10 zł (więcej osób),
• Katowice – 5353,76 zł (jedna osoba), 3479,94 zł (więcej osób),
• Szczecin – 5 241,16 zł (jedna osoba), 9 052,91 zł (dwie osoby), 10 005,85 zł (trzy osoby).

Bardzo często maksymalny dopuszczalny dochód jest powiązany z poziomem najniższej emerytury w danym roku (np. stanowi jego 150 proc.).

Uczestnik programu „Mieszkanie za remont” ma z reguły wyznaczony określony czas na przeprowadzenie remontu. Najczęściej jest to 6 lub 12 miesięcy. Zakres prac jest często narzucony z góry, a więc nie można dostać lokum np. za samo pomalowanie ścian.

Koszt remontu ponosi w całości uczestnik programu. Kwota, jaką trzeba wydać na ten cel zależy m.in. od zakresu prac, wielkości lokalu oraz cen materiałów budowlanych. Na ogół przeciętny remont to wydatek rzędu kilkudziesięciu tysięcy złotych. Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że gminne lokale komunalne do remontu są często w opłakanym stanie i mogą wymagać znacznych nakładów finansowych.

Osoba zainteresowana udziałem w programie powinna w pierwszej kolejności zapoznać się z jego zasadami, np. na stronie urzędu. Jeśli spełnia kryteria uczestnictwa, pozostaje zgłosić się do programu – składając wniosek papierowy, a w części gmin papierowy lub elektroniczny. Na ogół wymagane są też załączniki takie jak zaświadczenie o dochodach, oświadczenie o niedysponowaniu prawem do innego lokalu mieszkalnego czy oświadczenie o dysponowaniu funduszami na remont.

Gmina rozpatruje złożone wnioski i przyznaje punkty (np. za stan zdrowia, przeludnienie lokum itp.), które decydują o przyznaniu mieszkania bądź nie. Następnie osoby zakwalifikowane do programu dostają zwykle listę dostępnych lokali i mogą umówić się na ich oglądanie w wyznaczonych terminach. Uczestnik często może wskazać mieszkania pierwszego oraz drugiego wyboru – jeśli okaże się, że pierwszy lokal jest już niedostępny, dana osoba wciąż ma szansę na drugi.

Kolejny krok to podpisanie umowy z gminą i rozpoczęcie prac remontowych. Po ich wykonaniu w ustalonym terminie gmina sprawdza efekty, po czym podpisuje z daną osobą umowę najmu mieszkania komunalnego.

Warunki oferowane przez gminy w ramach programu „Mieszkanie za remont” są na ogół bardzo atrakcyjne. Poza samą szansą na szybsze otrzymanie mieszkania komunalnego warto zwrócić uwagę na dodatkowe korzyści (np. niższy czynsz). Warto też pamiętać o możliwości wykupu lokalu na preferencyjnych warunkach, którą niektóre samorządy oferują osobom wynajmującym gminne lokale przez dłuższy czas.

Największym minusem jest oczywiście duża kwota, jaką trzeba dysponować w celu przeprowadzenia remontu. Trzeba też pamiętać, że zakres prac do wykonania jest zazwyczaj spory. Wiele zapuszczonych mieszkań gminnych wymaga np. wymiany całej instalacji elektrycznej lub wodno-kanalizacyjnej czy też nie ma łazienki z WC, którą trzeba dopiero na własny koszt wykonać. Nadal jednak udział w programie pozwala stosunkowo niskim kosztem zamieszkać w lepszych niż przedtem warunkach.