Farby kredowe – do odnawiania mebli i nie tylko. Jak i do czego je stosować

Dawniej farb kredowych używano do malowania ścian. Produkty te nie cieszyły się wielkim uznaniem, ale stosowano je m.in. z braku innych. Dziś farby kredowe to wyroby niemal ekskluzywne i o zupełnie innym przeznaczeniu. Najczęściej wykorzystuje się je do odnawiania mebli. Są jednak i takie farby kredowe, którymi można malować ceramikę, kamień, beton, plastik, a nawet tkaniny.

Fenomen farb kredowych polega na tym, że teoretycznie nie wymagają one usuwania starych powłok malarskich (np. farb olejnych, lakierów itp.). Dla osób lubiących szybkie i niezbyt pracochłonne zmiany w dekoracjach to właściwie najbardziej istotna informacja.

Jednak farby kredowe w rzeczywistości mają jeszcze kilka innych zalet:

• są trwałe (pod warunkiem właściwego zabezpieczenia stworzonych z nich powłok)
• charakteryzują się doskonałą przyczepnością do różnych podłoży 
• pozwalają na osiągnięcie zróżnicowanych efektów końcowych (powierzchnie gładkie i matowe, przecierki, cieniowania, zmatowienia i wiele innych, o których można się dowiedzieć na organizowanych coraz powszechniej specjalistycznych kursach malowania).

Farba kredowa – co to za produkt?

Farba kredowa to w pewnym sensie mieszanina wody i kredy. Jednak o jej właściwościach decyduje wykorzystane podczas produkcji spoiwo. Spoiwem tym mogą być:

• krzemiany – farby kredowe mineralne;
• kazeina – farby kredowe mleczne;
• kleje kostne lub skórne – farby kredowe klejowe;
• żywice – farby akrylowe i winylowe.

Wszystkie farby kredowe to wyroby wodorozcieńczalne, ekologiczne, bezzapachowe i z zawartością naturalnych pigmentów. Malowanie nimi jest łatwe i przyjemne, ponieważ nie wymaga nakładu pracy związanej z przygotowaniem podłoża. Za najlepsze i najtrwalsze uważa się farby mineralne (powstałe na bazie krzemianów). Zaś popularne farby akrylowe są stosunkowo tanie (w grupie farb kredowych), a mają dobrą przyczepność do podłoża i intensywne kolory.

Wszystkie farby kredowe są dostępne w zróżnicowanej wielkości opakowaniach, co pozwala eksperymentować, łączyć je i uzyskiwać efekty, jakich nie dałoby się osiągnąć za pomocą żadnych innych wyrobów malarskich. Tworzą charakterystyczną – dość grubą, matową i szorstką powłokę, co daje cały szereg na dalsze możliwości dekoratorskie. To właśnie dlatego z farb kredowych tak chętnie korzystają zwolennicy stylów: shabby chic, vintage, rustykalnego czy prowansalskiego.

Niestety farby kredowe nie należą do produktów tanich. Za 1 litr tego typu farby trzeba przeciętnie zapłacić około 100 zł. Uwzględniając, że farbę nanosi się w kilku warstwach (w zależności od pożądanego efektu od dwóch do trzech warstw), może się okazać, że renowacja nawet niewielkiego mebelka będzie sporym wydatkiem.

Co można malować farbami kredowymi

Farby kredowe mają doskonałą przyczepność do różnych podłoży, nawet bardzo gładkich. Można nimi pomalować powierzchnie ceramiczne, gliniane, metalowe, plastikowe oraz tekstylne. Sprawia to, że wiele domowych dodatków, które straciły już swój dawny blask lub przestały pasować do kolejnych aranżacji, może nabrać zupełnie nowego charakteru i znów powrócić do użytku. Ponadto farby kredowe to produkty dedykowane szeroko rozumianej sztuce dekoracji. Nudne dotąd przedmioty stają się za ich pomocą ciekawsze, dumnie prezentują modne wzory i na nowo cieszą oczy użytkowników.

Przede wszystkim jednak farby kredowe wykorzystuje się do malowania mebli – zwłaszcza tych, których forma wciąż zachwyca, a wygląd  zewnętrzny został nieco nadszarpnięty upływem czasu. Zastosowanie tego rodzaju farb przynosi zaskakujące rezultaty w odnawianiu sprzętów i daje im nowe życie. Stąd też produkty te znajdują uznanie tak w gronie profesjonalnych renowatorów, jak i w prywatnych domach i mieszkaniach. Ograniczenie do minimum zabiegów przygotowujących podłoże do malowania jest oczywiście dodatkową zachętą do stosowania farb kredowych.

Producenci farb kredowych zapewniają, że malowanie ich wyrobami jest dziecinnie proste. Przygotowywany do malowania mebel należy starannie umyć ciepłą wodą z dodatkiem mydła malarskiego lub powszechnie stosowanego w domach detergentu.

Niekiedy może być konieczne jego dodatkowe odtłuszczenie. Wykonuje się to benzyną ekstrakcyjną, acetonem lub denaturatem. W celu zwiększenia przyczepności farby – powierzchnię pod nią można tez delikatnie przeszlifować papierem ściernym o gradacji ziaren około 200. Jednak nie jest to zabieg konieczny.

Do malowania poleca się generalnie stosować pędzle o sprężystym, ale i miękkim włosiu (niektórzy producenci farb kredowych rekomendują konkretne pędzle). Farbę nanosi się długimi pociągnięciami pędzla po powierzchni. Dwie warstwy stanowią w tym przypadku minimum.

Po nałożeniu pierwszej trzeba oczywiście odczekać zakładany przez wytwórcę czas i dopiero po jego upłynięciu, nałożyć drugą. Czas schnięcia farb kredowych jest zróżnicowany, a informacje na ten temat zawsze znajdują się na opakowaniach.

Zabezpieczenie powierzchni malowanych farbami kredowymi

Należy pamiętać, że większość powierzchni malowanych farbami kredowymi wymaga zabezpieczenia. Najpopularniejszym na to sposobem jest woskowanie. Na rynku znajdziemy woski bezbarwne, ciemne oraz kolorowe. Warto zdawać sobie sprawę, że zastosowanie nawet wosku bezbarwnego spowoduje, że kolor farby ulegnie nieznacznemu przyciemnieniu.

Wosków białych używa się w celu uzyskania tak modnego w ostatnim czasie efektu rozbielenia i stonowania barwy zasadniczej. Ciemne woski sprawdzają się natomiast przy zdobieniach, ponieważ nadają meblom patyny. Kolorowe zaś to możliwość wykreowania kontrastowych przecierek.

Niezależnie od wybranego koloru wosku, wykończoną w ten  sposób powierzchnię powinno się wypolerować. Nadaje się do tego zwykła bawełniana ściereczka. Wypolerowany wosk staje się gładki i zdecydowanie przyjemniejszy zarówno w odbiorze wizualnym, jak i w dotyku.

Sposoby na różne problemy z farbami kredowymi

Choć producenci zapewniają, że farby kredowe nie stwarzają żadnych problemów podczas aplikacji, to użytkownicy zdążyli się już natknąć na różnego rodzaju przeszkody. Ich specyfika i skala zależy od tego, jakie wykończenie ma mebel poddawany renowacji.

Gdy mamy do czynienia z surowym drewnem, zawarte w nim garbniki mogą przesiąkać na farbę i plamić ją. W takim przypadku najbezpieczniej jest zastosować warstwę izolacyjną, która odzieli powierzchnię drewna od powłoki z farby. Jako izolator sprawdzi się tu np. lakier akrylowy.

Podobna sytuacja (zaplamienie powłoki z farby kredowej) może wystąpić, gdy malujemy powierzchnie wcześniej zabejcowane (zwłaszcza na ciemne kolory). Także i w tym przypadku wskazane jest zastosowanie warstwy izolującej.

Problematyczne w pokrywaniu farbami kredowymi okazują się też niektóre farby olejne. O ile część tych wyrobów udaje się bez trudu zmatowić, o tyle inne pozostają gładkie mimo nawet intensywnego szlifowania. Farba kredowa do gładkich powierzchni przylega jednak gorzej niż do matowych, bo podczas aplikacji ślizga się po nich. W związku z tym dwie jej warstwy okazują się przeważnie niewystarczające i trzeba malować więcej razy. A to podnosi koszty i wydłuża czas pracy.

Podobne problemy może powodować politura lub lakier jachtowy. To powierzchnie, które niezwykle trudno jest zarysować i doprowadzić do stanu matowego. Także i w ich przypadku trzeba liczyć się z koniecznością zastosowania większej ilości warstw farby klejowej.