Malować czy tapetować? Porównujemy rodzaje tapet i farb oraz ich możliwości

Rynkowa oferta materiałów wykończeniowych do ścian jest tak ogromna, że nietrudno o przysłowiowy zawrót głowy. Jednak najpopularniejsze od bardzo wielu lat są farby oraz przebojowo wracające do naszych łask tapety. Jedne i drugie charakteryzują się obecnie łatwością w zastosowaniu i nie są szczególnie kosztowne w zakupie. Stąd też ściany w naszych domach stosunkowo często zmieniają swój wygląd.

Inne efekty daje ich pomalowanie i inne wytapetowanie. Materiały te coraz częściej łączy się też z sobą, co stanowi chyba najbardziej uniwersalną i jednocześnie najciekawszą wizualnie propozycję aranżacyjną. Warto wiedzieć, że zarówno wśród farb, jak i wśród tapet znaleźć można wiele ich rodzajów. A wybór konkretnego należy dostosowywać do własnych założeń i możliwości finansowych.

Malowanie ścian – kiedy zdecydować się na to rozwiązanie?

Przede wszystkim warto uwzględnić, że zastosowanie farby zawsze wychodzi taniej niż ułożenie tapety. Dobre jakościowo produkty można kupić już za około 50 zł za 2,5 litra. Taka ilość według producentów powinna wystarczyć do jednokrotnego pomalowania około 30 m2 ściany. Należy jednak pamiętać, że o wydajności farby decyduje wiele czynników (m.in. chłonność podłoża, używane do aplikacji narzędzie, kolor oraz umiejętności malarza, ale także - jakość samej farby). Zatem może się zdarzyć, że 2,5 litrowe opakowanie wystarczy nam do pokrycia mniejszej lub większej płaszczyzny.

Większość dostępnych dziś farb to produkty dobrze kryjące i niechlapiące. Do tego szybko schną i nie uwalniają intensywnych zapachów. Najlepiej jest nanosić je wałkiem o odpowiednim włosiu. Nie łudźmy się jednak, że farba (nawet ta najwyższej jakości) zamaskuje niedoskonałości ścian. Wręcz przeciwnie – niektóre kolory (zwłaszcza ciemniejsze) mogą je jeszcze bardziej uwidocznić.

Dlatego poprzez malowanie najlepsze efekty uzyskuje się na płaszczyznach idealnie gładkich i równych (np. na płytach kartonowo-gipsowych, gładzi gipsowej itp.). Każdy z producentów farb oferuje przynajmniej kilkanaście kolorów gotowych, a niektórzy wytwórcy poszerzają ofertę o znacznie większą ilość barw tworzonych w tzw. mieszalnikach.

Rodzaje farb do ścian

Dawne farby chlapiące, kiepsko kryjące i często niechcące wiązać się podłożem odeszły już do lamusa. Dzisiejsze malowanie ścian jest łatwe i szybkie. A do wyboru użytkowników producenci oferują:

• Farby akrylowe – najtańsze, ale wcale nie najgorsze produkty. Te, które dostępne są dziś, mają podwyższoną odporność na wilgoć i zabrudzenia. Niektóre farby akrylowe można zmywać, ale delikatnie i niezbyt często, bo powłoka może utracić swój pierwotny wygląd. Nadają się do pomalowania sypialni i innych wnętrz rzadziej uczęszczanych.
• Farby lateksowe – charakteryzują się odpornością na zmywanie oraz mają wydłużony czas zachowania koloru (nie płowieją tak szybko jak farby akrylowe). Stworzone z nich powłoki dobrze przylegają do podłoża i są w miarę odporne na uszkodzenia. Dzięki temu farby tego typu można stosować w pokojach dziennych, gabinetach, wnętrzach zajmowanych przez dzieci itp.
• Farby ceramiczne – nieco droższe niż ich odpowiedniki, ale też i lepsze. To najnowszej generacji farby, które można wielokrotnie myć i szorować. Charakteryzują się wysoką odpornością na wilgoć oraz działanie grzybów i pleśni, przez co nadają się do stosowania również w kuchniach i łazienkach. Dobrze sprawdzą się w każdym pomieszczeniu domu (bez względu na podatność ścian na zabrudzenia), bo po usunięciu zanieczyszczeń powłoka wciąż wygląda jak nowa.
• Farby winylowe – tworzą trwałe i twarde powłoki, ale niestety o dość dużej podatności na zabrudzenia. Dlatego wybór farby winylowej np. do przedpokoju czy holu nie będzie najlepszym pomysłem. Wprawdzie można je zmywać wodą z dodatkiem powszechnie stosowanych detergentów, ale nie wolno szorować, bo ulegają ścieraniu. Farby tego typu słabo przepuszczają parę wodną, w związku z czym nie bardzo nadają się do kuchni i łazienek.
• Farby specjalne – jest ich wiele rodzajów. To przede wszystkim produkty pozwalające na tworzenie na ścianach różnych struktur (farby strukturalne) oraz farby dekoratorskie (do uwypuklania tych struktur). Oprócz nich aktualnie popularne są też farby tablicowe (na których można malować kredą) i magnetyczne (umożliwiające przyczepianie różnych rzeczy). Tego typu wyrobów nie stosuje się jednak do malowania dużych płaszczyzn, a jedynie do pokrycia określonych miejsc.
• Farby antyalergiczne – aktualnie wszystkie dostępne na rynku farby muszą spełniać wymagania unijne, których jednym z założeń jest zawartość lotnych związków organicznych (LZO) na poziomie niższym niż 30 g/1 l produktu. Jednak w sklepach znaleźć też można farby, w których ilość LZO ograniczono nawet do 1 g/litr farby. To wyroby posiadające dodatkowe rekomendacje i idealnie nadające się do wnętrz zajmowanych przez małe dzieci oraz osoby cierpiące na alergie.

Tapeta na ścianie – kiedy lepiej zdecydować się na to rozwiązanie?

Ceny najtańszych tapet zaczynają się od kilkunastu złotych za 10 metrową rolkę. Rolką tapety pokryjemy nie więcej niż 5m2 ściany (przy standardowej wysokości mieszkań blokowych). Wydatek ten dotyczy jednak jedynie najzwyklejszych tapet papierowych. Pozostałe ich rodzaje są dużo droższe i mogą kosztować nawet kilkaset złotych za rolkę. Metamorfoza ścian będzie zatem dużo droższa niż przy wykorzystaniu farby. Tapetę jest też trudniej estetycznie ułożyć na ścianie, w związku z czym za usługę tego typu zapłacimy więcej niż za zwykłe malowanie.

Uwzględniając cenę okładziny ściennej, trudno pominąć jej trwałość. Lepszej jakości i poprawnie położona tapeta może wytrzymać na ścianie nawet kilkanaście lat. Farba nie wypada w tej konkurencji tak dobrze, ponieważ stworzone z niej powłoki trzeba odświeżać co 2 – 4 lata. Trwałość tapety to jednak też pewna jej wada – niektóre materiały są trudne do usunięcia, ponieważ odchodzą od podłoża razem z tynkiem. To wymusza konieczność dokonywania niezbędnych, jeśli chcemy wprowadzać jakichkolwiek zmiany.

Tapety mają też jednak atuty, a najbardziej rzucający się w oczy to dekoracyjność tych materiałów. Mnogość wzorów, faktur i kolorów jest czynnikiem zachęcającym do stosowania tapet w najmodniejszych aranżacjach wnętrz. Farby nie pozwalają na uzyskiwanie tak spektakularnych efektów wizualnych. Jeszcze jedną zaletą tapet jest to, że niektóre ich rodzaje świetnie maskują niedoskonałości ścian. Z powodzeniem udaje się ukryć nieduże ubytki, pęknięcia i inne defekty, które pokryte farbą byłyby widoczne.

Rodzaje tapet

Jak zostało to już wspomniane – tapety mogą mieć bardzo zróżnicowane ceny, na co zasadniczy wpływ ma materiał, z którego zostały wykonane. Uwzględniając właśnie ten parametr, dzieli się je na:

• Tapety papierowe – produkty najtańsze i najdłużej znane, ale zupełnie nieprzypominające swoim wyglądem tych z czasów PRL. Najczęściej składają się z dwóch warstw, gdzie wierzchnia strona jest zadrukowana określonym wzorem. Układa się je w sposób tradycyjny, czyli poprzez zmoczenie klejem brytu i ściany. Po ułożeniu prezentują się dobrze, ale nie są trwałe ani wytrzymałe. Jednak niska cena i szeroka oferta wzornicza może być czynnikiem zachęcającym do wprowadzania zmian aranżacyjnych w pomieszczeniach. Tapety papierowe najczęściej stosuje się w pokojach dziecięcych, w których owe zmiany i tak są nieuniknione.
• Tapety winylowe – pokryte są z wierzchu specjalną powłoką PVC, dzięki czemu można je śmiało myć i czyścić na mokro. Nie ulegają też uszkodzeniom na skutek działania podwyższonej wilgotności powietrza w pomieszczeniu, w związku z czym nadają się do kuchni i łazienek. Za rolkę wytrzymałej i trwałej tapety winylowej trzeba też jednak odpowiednio więcej zapłacić. Ceny tych produktów zaczynają się od kilkudziesięciu złotych.
• Tapety na fizelinie – w tym przypadku zasadnicze znaczenie ma nie wierzchnia, a spodnia warstwa materiału. Dzięki zastosowaniu w tym miejscu fizeliny tapeta nie kurczy się i nie rozciąga, a tym samym nie trzeba jej zmiękczać przed ułożeniem na ścianie. Docięte bryty układa się na sucho, na uprzednio posmarowanej klejem ścianie, co znacząco przyspiesza i ułatwia przebieg prac montażowych. Tapety fizelinowe mogą mieć różnorodne wykończenie wierzchnie. Niektóre nadają się do wielokrotnego zmywania, a nawet szorowania. Niestety to jedne z najdroższych tapet na rynku.
• Tapety typu raufaza – to tapety przeznaczone do wielokrotnego malowania (ich powierzchnię pokrywa się farbami emulsyjnymi). Stanowią ciekawe rozwiązanie do wnętrz, w których gładkość ścian pozostawia sporo do życzenia. Ich struktura (mają różne wzory) ukrywa drobne niedoskonałości i sprawia, że ściana po pomalowaniu farbą wygląda dobrze. Tapety tego typu mają tę zaletę, że pozwalają na wprowadzanie licznych zmian kolorystycznych bez nakładu pracy związanej z demontażem okładziny.
• Tapety z włókna szklanego – nadają się do pokrywania zarówno ścian, jak i sufitów. Doskonałe na wszelkiego rodzaju niedoskonałości powierzchni i super odporne na działanie wielu czynników (m.in. wodę, ogień, środki chemiczne, drapanie, szorowanie itp.). W związku z wysoką trwałością i wytrzymałością znajdują zastosowanie nie tylko w mieszkalnictwie, ale również w przestrzeniach publicznych. Wysoka jakość tych produktów oferowana jest za w miarę rozsądną cenę (50 metrów bieżących materiału oraz klej do niego kosztuje od 150 zł wzwyż). Niestety tapety z włókna szklanego są najtrudniejsze do zdemontowania, bo odchodzą od powierzchni razem z tynkiem.

Odpowiedź na pytanie: "malować, czy tapetować" zależy więc tego ile chcemy wydać na odnowienie ścian, a także – jaki efekt chcemy uzyskać. Jeśli lubimy wzory, albo nasze ściany nie są idealnie równe, dobrym rozwiązaniem będą tapety. Jeśli wolimy gładkie płaszczyzny i lubimy co jakiś czas zmienić kolor ścian – lepszym wyborem będzie odpowiednia farba. Warto też pamiętać, że ciągle modne jest łączenie tapet z powierzchniami malowanymi farbą.