Ciecierzyca zwana cieciorką. Jakie ma właściwości, jak ją jeść i uprawiać

Ciecierzyca do Polski trafiła stosunkowo niedawno i często nie wiemy, jak ją wykorzystać To jednak żaden „modny wynalazek”. Ciecierzyca (Cicer arietinum) jest jedną z pierwszych roślin, które ludzie zaczęli uprawiać. Uprawiano ją już ok. 10 500 lat temu na Bliskim Wschodzie – wraz z pierwszymi zbożami i kilkoma innymi roślinami strączkowymi. W starożytności stanowiła ważną część jadłospisu Greków i Rzymian oraz innych ludów zamieszkujących wybrzeża Morza Śródziemnego oraz zachodnią Azję. Jest też wzmiankowana w Biblii.

To prawdopodobnie od ciecierzycy – cicer - pochodzi przydomek rodowy Cycerona, jednego z najsławniejszych mówców rzymskich (jeden z jego przodków podobno miał na twarzy brodawkę o kształcie ziarna ciecierzycy). Popularność ciecierzycy nie zmalała i we wczesnym średniowieczu. Odnotowano ją w spisie z czasów Karola Wielkiego (ok. 800 r.) – miała być uprawiana we wszystkich folwarkach jego imperium, które obejmowało niemal połowę Europy. W XIV wieku wspominają ją np. angielskie słowniki.

Ciecierzyca jest nadal bardzo popularna w krajach m.in. południowej Europy, Bliskiego Wschodu i części Azji (np. w Indiach). Uprawia się ją także w innych rejonach świata.

Ciecierzyca należy do roślin strączkowych, jest blisko spokrewniona z bobem. To roślina jednoroczna, o omszonych liściach. Dorasta do 50-70 cm (czasem 1 m). Ma najczęściej białe kwiaty, z różowymi, niebieskimi lub fioletowymi żyłkami. Strączki kryją tylko 2-3 ziarna. Przypominają one groch, ale nie są kuliste, tylko mają niewielki „szpic” z jednej strony.

Ciecierzycę warto wprowadzić do swojej kuchni ze względu na jej przyjemny, orzechowy smak. Ale nie jest to jedyna zaleta ciecierzycy. Jest ona również bardzo odżywcza. Dostarcza przede wszystkim białka, ale również błonnika, fosforu, żelaza, magnezu i witaminy B2 (ryboflawiny) i B6. Dzięki temu jedzenie ciecierzycy m.in. reguluje ciśnienie, obniża poziom „złego” cholesterolu, wzmacnia układ krwionośny i wspomaga odchudzanie. Ciecierzyca ma też korzystny indeks glikemiczny i oczywiście nie zawiera glutenu.

Trzeba jednak pamiętać, że ciecierzyca, jak większość warzyw strączkowych, powoduje wzdęcia. Ale można to ograniczyć, przyprawiając ją kminkiem lub kminem rzymskich, majerankiem, tymiankiem, liśćmi laurowymi, oregano, cząbrem.

Ciecierzyca jest jadalna nawet, kiedy nie jest dojrzała – można ją wtedy jeść na surowo lub po krótkim gotowaniu. Jednak znacznie częściej mamy do czynienia z ciecierzycą dojrzałą i suszoną. Takie ziarna trzeba moczyć w wodzie co najmniej przez 12 godzin (do wody warto dodać sody oczyszczone). Potem ciecierzycę trzeba odcedzić, przepłukać i ugotować w nowej wodzie (przez ok. 1-1,5 godz.). Pamiętajmy, żeby nie solić wody do gotowania. Wody powinno być 3 razy więcej niż ziaren.

Znacznie szybszą i mniej kłopotliwą metodą jest wykorzystanie ciecierzycy konserwowej – z puszki lub słoika – i gotowej do jedzenia.

Warto wiedzieć, że zarówno woda po gotowaniu, jak i ta z puszki po ciecierzycy może posłużyć do przygotowania aquafaby, czyli roślinnego zamiennika białka jaj kurzych.

Dowiedz się więcej: Jak zrobić aqaufabę, jak i do czego ją wykorzystać

Z ciecierzycy można przygotować całe mnóstwo potraw. Świetnie sprawdza się w sałatkach (tak jak groszek), ale można dodawać ją też do zup, czy wykorzystać do przygotowania warzywnych potrawek. Bardzo dobre są kotlety i pasztety z ciecierzycy. Można ją jeść nawet jako przekąskę – uprażoną w piekarniku (w takiej postaci ciecierzycę pogryzali już starożytni Rzymianie).

To z ciecierzycy powstaje coraz popularniejsza i u nas pasta do chleba, czyli humus oraz falafele - kotleciki, sprzedawane w barach z kebabem.

Ciecierzyca preferuje nieco cieplejsze i bardziej suche warunki uprawy niż panujące w Polsce, ale można potraktować ją jako ciekawostkę w ogrodzie oraz źródło świeżych, niedojrzałych nasion, które można jeść.

Ciecierzyca najlepiej udaje się pod osłonami, ale poradzi sobie i bez nich. Powinna mieć żyzną, dobrze przepuszczalną ziemię o obojętnym lub zasadowym odczynie. Miejsce dla niej powinno być nasłonecznione i osłonięte od wiatru. Ciecierzyca dobrze znosi suszę (zaszkodzi jej raczej nadmiar wody), podlewania wymaga tylko wtedy, jeśli brakuje deszczu w czasie zawiązywania strąków.

Ciecierzyca ma długi okres wegetacji, w Polsce to nawet ponad 120 dni. Ziarna można wysiać wprost do gruntu, najlepiej po połowie maja. Przy uprawie na małą skalę można też wcześniej przygotować rozsady i posadzić je w końcu maja. Wbrew radom greckiego uczonego Teofrasta, nasion ciecierzycy nie powinno się namaczać przed siewem (przynajmniej w naszym klimacie). Zbiorów powinniśmy się doczekać we wrześniu, ale można też zrywać i wykorzystywać niedojrzałe ziarna.

UWAGA: liście i łodygi ciecierzycy są pokryte drobnymi włoskami. Zawierają one substancje, które podrażniają skórę. Dlatego wszelkie prace przy niej lepiej wykonywać w rękawiczkach (a także założyć koszule z długim rękawem i spodnie z długimi nogawkami).