Kukurydza zwyczajna to jedna z najstarszych roślin użytkowych. Pochodzi z Meksyku, ale obecnie nie jest już spotykana w stanie dzikim. Jest natomiast bardzo powszechnie uprawiana na świecie jako roślina pastewna, użytkowa i ozdobna, a w niektórych krajach stanowi nawet podstawę wyżywienia miejscowej ludności.
Kukurydza do gotowania, na surowo i na popcorn
Kukurydza jest wysoką (do ok. 1,8-2 m wys.), jednoroczną rośliną z rodziny wiechlinowatych, czyli tej samej co trawy, i choć na to nie wygląda, należy do zbóż. Obecnie znanych jest mnóstwo jej odmian uprawnych (głównie mieszańcowych) i to zarówno pastewnych (uprawianych na kiszonkę lub paszę dla bydła) jak i spożywczych czy ozdobnych.
W uprawie amatorskiej znaczenie mają głównie dwa typy odmian kukurydzy: słodka i ozdobna. Odmiany słodkie dzieli się dodatkowo na słodkie i bardzo słodkie nazywane cukrowymi. Są też odmiany pękające, których ziarna nadają się na popcorn.
Do uprawy w przydomowych ogródkach najbardziej przydatne są odmiany słodkie i pękające, najlepiej wczesne i o krótkim okresie wegetacji (70-80 dni), które mają największą szansę dojrzeć w naszym klimacie przed zimą. Odmiany słodkie nadają się do bezpośredniego spożycia (najlepiej po ugotowaniu, choć cukrowe można spożywać też na surowo), a także na sałatki, przetwory i do mrożenia. Odmiany pękające po wysuszeniu ziaren nadają się natomiast do przygotowania domowego popcornu.
Kolorowa kukurydza – jak ją wykorzystać i czy można ją jeść?
Istnieją też odmiany ozdobne o kolorowych i atrakcyjnych kolbach, które uprawia się głównie w celach dekoracyjnych. Kolby po dojrzeniu zbiera się, suszy i wykorzystuje w jesiennych dekoracjach balkonów lub jako element suchych bukietów (długo zachowują kolor). Ziarna kolorowej kukurydzy są jadalne, ale nie mają szczególnie wysokich walorów smakowych, dlatego do spożycia najlepiej nadają się odmiany słodkie i pękające.
Jakie odmiany kukurydzy wybrać do ogrodu
W uprawie ogrodowej najlepiej sprawdzą się następujące odmiany różnych typów kukurydzy:
z odmian słodkich m.in.:
- „Gucio F1” „Tatonka F1”, „Golda F1” i „Sweet Nugget F1” - odm. cukrowe, ziarno żółte,
- „Złota Karłowa” odm. cukrowa, niska, rozkrzewiona, ziarno jasnożółte,
- „Minigold” młode, niedojrzałe kolby nadają się do konserwowania w całości,
- „Ramondia F” odm. cukrowa, ziarna dwukolorowe, żółto-białe.
z odmian kukurydzy pękającej warte uwagi są m.in. takie odmiany jak:
- „Płomyk” i „Dobosz F1” ziarna żółto-pomarańczowe
- „Jantar” ziarna żółte.
z odmian kukurydzy ozdobnej na uwagę zasługują natomiast odmiany:
- „Glass Gem” dekoracyjna odmiana o wielokolorowych (szeroka paleta barw i odcieni ziaren), połyskliwych ziarnach
- „Truskawkowa” kolby krótkie, pękate, ziarna czerwone.
Uprawa kukurydzy nie jest zadaniem trudnym, ale ponieważ roślina ma wysokie wymagania termiczne, świetlne i wodne, tylko po zapewnieniu jej odpowiednich warunków, może wydać zadowalające plony. Kukurydza lubi ciepło. Jej nasiona kiełkują w temperaturze co najmniej 10°C, a rośliny najlepiej rozwijają się w temperaturze 18-22/24°C.
Z tego względu nasiona kukurydzy wysiewa się do gruntu w połowie maja, umieszczając w dołku po 2-3 ziarna (wschody wymagają przerywki) lub uprawia rośliny z rozsady, przygotowanej wcześniej pod osłonami (w kwietniu). Zwykle rośliny sadzi się w rozstawie 40 x 40 cm, ale odmiany karłowe mogą potrzebować innego rozstawu (informacja na opakowaniu z nasionami).
Uprawa kukurydzy w ogrodzie
Dla kukurydzy należy przeznaczyć glebę żyzną, próchniczą, przepuszczalną, ciepłą i lekko wilgotną oraz słoneczne stanowisko (rośliny są światłożądne i ciepłolubne). W okresie kwitnienia i wiązania kolb kukurydza musi mieć też zapewnione stale wilgotne (ale nie mokre) podłoże, dlatego w okresach suszy wymaga systematycznego podlewania.
Kiedy zbierać kukurydzę
Ze zbiorem kukurydzy cukrowej nie należy zwlekać. Kolby najlepiej zrywać, kiedy nasiona osiągną dojrzałość mleczną. Poznaje się to po tym, że „nitki” znamionowe zaczynają brązowieć, ale ziarna ukryte w zielonych liściach są nadal są jasne. Jeśli bowiem kolby pozostaną na roślinie zbyt długo, cukier zamieni się w nich w skrobię, po czym stwardnieją i staną się mączyste.
Uwaga: warto też pamiętać, że odmiany kukurydzy cukrowej należy uprawiać w znacznej odległości (nawet 200 m) od pastewnych odmian kukurydzy, gdyż rośliny mogą się wzajemnie zapylać, co obniża jakość i walory smakowe ziaren kukurydzy cukrowej.
