Dlaczego warto jeść i uprawiać buraki
Buraki ćwikłowe należą do podstawowych warzyw uprawianych w naszych ogrodach. Ich częścią jadalną są przede wszystkim mięsiste, pękate korzenie spichrzowe, ale wiosną do spożycia nadają się także młode liście (botwina).
Zarówno w korzeniach jak i w botwinie, znajduje się ogromne bogactwo cennych i wartościowych związków organicznych takich jak białka, błonnik, kwasy organiczne (głównie kwas foliowy, ale też kwas jabłkowy, cytrynowy, winny i szczawiowy), witaminy (wit. z grupy B oraz wit. A, C, K), minerały (potas, wapń, fosfor, magnez, sód, żelazo), przeciwutleniacze (głównie betanina) oraz cukry.
Dzięki takiemu bogactwu składników odżywczych, buraki są bardzo cennym i wartościowym składnikiem diety. Ich częste spożywanie w postaci pieczonej (buraki gotowane tracą część swoich wartości) lub surowej (np. w postaci soku), wspomaga układ krwionośny, odkwasza organizm, ułatwia pozbywanie się toksyn, pomaga zwalczać infekcje, stabilizuje poziom cholesterolu, reguluje ciśnienie, a także chroni organizm przed rozwojem raka.
Niestety, nie wszyscy mogą korzystać z dobroczynnych właściwości buraków. Korzenie buraków (szczególnie gotowane lub pieczone)mają też dość wysoki indeks glikemiczny, dlatego przez osoby cierpiące na cukrzycę powinny być spożywane w ograniczonych ilościach.
Jak uprawiać buraki w ogródku
Dla większości z nas buraki ćwikłowe to jednak samo zdrowie, dlatego powinny znaleźć się w każdym przydomowym ogrodzie. W przypadku tego warzywa ekologiczna uprawa jest szczególnie ważna, gdyż buraki lubią gromadzić toksyczne związki azotowe, pochodzące ze sztucznych nawozów. Z tego względu warzywa z produkcji towarowej nigdy nie będą tak zdrowe i wartościowe, jak buraki z własnego ogrodu.
Uprawa buraków nie jest trudna, ale warzywa są dość wymagające. Urosną wprawdzie na każdej typowej, dobrze uprawionej ziemi ogrodowej, ale preferują podłoża żyzne, próchnicze i wilgotne o obojętnym lub lekko zasadowym odczynie pH. Nie tolerują gleb kwaśnych, zimnych, zbitych i gliniastych, ani suchych, lekkich i jałowych.
Buraki wymagają także ciepłego i słonecznego stanowiska, gdyż źle znoszą chłody.
Przez 3-4 lata nie wolno ich też uprawiać po sobie i innych warzywach korzeniowych.
Kiedy siać buraki i jak je pielęgnować
Ponieważ buraki uprawiane są zwykle z siewu wprost do gruntu, terminy siewu powinny przypadać na późną wiosnę i lato, aby siewki nie były narażone na przymrozki (kiełkują w temperaturze powyżej 8°C). Odmiany wczesne lub przeznaczone na przedplon wysiewa się zwykle w końcu kwietnia oraz w maju, natomiast późne lub przeznaczone na poplon sieje się latem (czerwiec-lipiec).
Nasiona wysiewa się w rzędy oddalone od siebie o ok. 30-40 cm, a po wschodach przerywa się siewki (co 6-10 cm), aby rośliny miały szansę rozwinąć duże korzenie. Z zabiegiem nie należy jednak się spieszyć, gdyż podrośnięte liście można wykorzystać jako botwinkę na zupę lub sałatkę.
Jeśli nie planujemy zbioru botwinki i chcemy uniknąć przerywki, możemy zdecydować się na nasiona w formie taśmy, musimy się jednak liczyć z tym, że takie rozwiązanie będzie dość kosztowne. Pielęgnacja roślin po siewie polega głównie na ich systematycznym odchwaszczaniu i podlewaniu, gdyż warzywa bardzo źle znoszą suszę i konkurencję chwastów.
Jak nawozić buraki
Ponieważ buraki mają duże potrzeby pokarmowe, konieczne też będzie ich nawożenie. Z zasilaniem roślin należy być jednak bardzo ostrożnym (szczególnie w przypadku nawozów azotowych), gdyż lubią gromadzić w korzeniach toksyny pochodzące ze sztucznych nawozów.
Zobacz: Jak zrobić zakwas z buraków? To łatwe! Polecamy przepis
Z tego względu lepszym rozwiązaniem w tym przypadku będą nawozy naturalne np. w postaci kompostu niż sztuczne mieszanki. Wyjątkiem są nawozy zawierające bor i mangan (np. superfosfat potrójny borowany), gdyż na brak tych pierwiastków buraki są szczególnie wrażliwe.
Polecane odmiany buraków
Decydując się na uprawę buraków, powinniśmy wybierać odmiany sprawdzone i polecane do uprawy w przydomowym ogrodzie, gdyż z pewnością przysporzą nam mniej problemów niż kapryśne nowinki. Należą do nich m.in.:
- „Czerwona Kula” - polecany również na letni siew,
- „Egipski”,
- „Karmazyn”,
- „Okrągły Ciemnoczerwony” - polecany również na letni siew,
- „Patryk”,
- „Astar F1”,
- „Opolski” - ma wydłużony korzeń.
