Współczesne, oszczędne modele zmywarek na jedno mycie zużywają przeciętnie 10-15 litrów wody. To trzykrotnie mniej, niż jest potrzebne do ręcznego umycia takiej samej ilości naczyń. Zmywarka myje naczynia dokładniej ponieważ używa wody o znacznie wyższej temperaturze (nawet do 70°C), niż mogą wytrzymać ludzkie dłonie. W dodatku do jej podgrzania zużywa mniej energii niż podczas tradycyjnego mycia (0,8 do 1 kWh). Wybierając zmywarkę przede wszystkim trzeba zwrócić uwagę na jej typ, funkcje i wyposażenie, klasę energetyczną oraz koszty eksploatacji, a także bezpieczeństwo użytkowania.
Typ zmywarki
Zmywarki do naczyń dostępne obecnie na rynku mają dwa podstawowe wymiary: 60x 85x 60 cm i 45x85x60 cm (szerokość x wysokość x głębokość), można jednak znaleźć również niestandardowe modele. W większych mieści się 12-15 kompletów naczyń, w mniejszych – 8-9 (komplet to zestaw dla jednej osoby: talerz głęboki i płaski, szklanka, zestaw sztućców). Kupując zmywarkę zawsze warto obejrzeć jej wnętrze i sprawdzić, czy jest odpowiednio dużo miejsca na wstawianie innych, zwłaszcza dużych naczyń - garnków, patelni, misek itd. Wszystkie typy zmywarek oferowane są w wersjach wolnostojących i do zabudowy. Najpopularniejsze są w kolorze białym lub inox (stal szlachetna), choć część producentów oferuje modele imitujące wykończenie drewnianą okładziną
i kolorowe.
Programy pracy, funkcje użytkowania
Obecnie standardem na rynku są zmywarki wyposażone nie tylko w podstawowe programy pracy lecz również w wiele programów dodatkowych pozwalających oszczędzać energię oraz przeznaczonych do mycia konkretnego typu naczyń. Nowością są zmywarki inteligentne, które nie wymagają programowania - wyposażono je w system czujników, które rozpoznają rodzaj naczyń i stopień ich zabrudzenia i samodzielnie dobierają program, temperaturę oraz czas zmywania. Większość modeli pozwala także na dość swobodną ręczną regulację temperatury wody (od 35 do 70°C).
| Programy podstawowe | |
| Mycie wstępne | do mycia bardzo zabrudzonych naczyń lub wówczas, gdy naczynia zostają w zmywarce przez kilka dni zanim włączymy urządzenie. Zmywarka przepłukuje naczynia zimną wodą przez ok. 15 minut. Zużycie wody wynosi 3-4 litry. |
| Program standardowy | do mycia średnio zabrudzonych naczyń w temperaturze 55-65 st. C. Mycie trwa od 60 do 110 min, w zależności od modelu zmywarki. Zużycie wody - 10-15 litrów. |
| Program intensywny | do mycia garnków i bardzo zabrudzonych naczyń. Czas trwania ok. 120 minut, temperatura wody od 40 do 70 st. C. Zużycie wody 12-17 litrów. |
| Programy dodatkowe | |
| BIO | program do zmywania naczyń nieodpornych na wysoką temperaturę. Temperatura wody używana do zmywania wynosi najwyżej 50 st. C, jednak program trwa dłużej (nawet 150 minut), by detergenty efektywnie podziałały na naczynia. |
| Program skrócony | przeznaczony do lekko zabrudzonych naczyń. Czas trwania wynosi do 30 min. Program ten pozwala na szybkie umycie lekko zabrudzonych naczyń w temperaturze 40 st. C, co oszczędza czas i energię. |
| Program delikatny | przeznaczony do mycia delikatnych, szklanych naczyń w temperaturze 40 st. C. |
| Program ekonomiczny | skrócony program do mycia lekko i średnio brudnych naczyń pozwalający na oszczędzanie energii i zużywający jedną trzecią wody mniej od programów standardowych. |
| Pół wsadu | mycie naczyń prowadzone jest tylko w jednym koszu (zazwyczaj górnym). W tą funkcję najczęściej wyposażone są duże zmywarki na 12-15 kompletów naczyń. Program pozwala umyć mniejszą ilość naczyń, połową wody używanej normalnie. |
| Program do butelek, smoczków i talerzyków dziecięcych | niemowlęce wyposażenie układa się na specjalnie do niego przystosowanej klapce. Zmywarka pracuje z najwyższą temperaturą wody, by zapewnić higienę dziecięcych naczyń. |
| Program LEGO | przeznaczony do mycia drobnych elementów z tworzyw sztucznych (np. klocki) w temperaturze 40 st. C |
| Dodatkowe funkcje | |
| Skracanie czasu | funkcja redukuje o połowę czas trwania każdego programu bez obniżenia jakości zmywania. |
| Opóźniony start | możliwość ustawienia czasu, kiedy urządzenie rozpocznie pracę. Pozwala to na zaprogramowanie zmywarki, by włączyła się nocą, gdy obowiązuje tańsza taryfa opłat za prąd. |
| Oświetlenie wnętrza | umożliwia dokładne obejrzenie wnętrza zmywarki. |
| Sygnał dźwiękowy | zmywarka dźwiękiem informuje o zakończeniu zmywania naczyń. |
Sterowanie zmywarką - sposób sterowania zmywarką ma bezpośrednie przełożenie na cenę urządzenia. Podstawowe modele wyposażone są w proste panele bez wyświetlacza. Panel może być umieszczony w górnej części urządzenia i wówczas jest zawsze dostępny lub na krawędzi drzwiczek - po ich zamknięciu staje się niewidoczny. Pracą droższych modeli zawiaduje komputer pokładowy - te zmywarki w większości mają duże wyświetlacze na przedniej części urządzenia (ostatnio coraz popularniejsze stają się panele dotykowe), informujące o wszystkich aspektach pracy sprzętu, konieczności uzupełnienia poziomu nabłyszczacza, czy soli oraz umożliwiające zaprogramowanie parametrów, a także dokładnej daty i godziny zmywania.
Wyposażenie
Równie ważną cechą zmywarki, jak programy pracy i funkcjonalność, jest jej wyposażenie - ma bezpośredni wpływ na wygodę używania.
Kosze - kosze zmywarki (górny i dolny), powinny mieć możliwość regulacji wysokości położenia względem siebie. Warto sprawdzić, czy jest opcja zmiany poziomu ich ustawienia z pełnym załadunkiem, czy można składać poszczególne elementy, podnosić je, by móc włożyć do urządzenia większe naczynia. Część zmywarek wyposażona jest dodatkowo w półki na długie elementy, kosze do mycia wysokich szklanek i kieliszków, uchwyty na butelki i kubki, czy głowice do mycia blach. Koszyk na sztućce jest standardowym wyposażeniem każdej zmywarki, jednak często producenci dołączają także uchwyty do mycia długich noży, kasety do mycia srebrnych sztućców, itp.
Filtry - każda zmywarka wyposażona jest w filtry oczyszczające wodę. Obecnie wybierać warto modele z filtrami samooczyszczającymi się, które wyłapują zanieczyszczenia z naczyń, a odfiltrowana woda jest używana ponownie do zmywania. Zmywarki tego typu pozwalają na znaczne oszczędności wody. Woda i nieczystości są odpompowywane do kanalizacji dopiero po zakończeniu zmywania.
Sposób podgrzewania wody - w standardowych modelach zmywarek woda podgrzewana jest za pomocą grzałki lub podgrzewacza przepływowego. W najnowszych, energooszczędnych rozwiązaniach coraz częściej stosowane są wymienniki ciepła, odzyskujące znaczną ilość ciepła z wody zużytej w jednym cyklu mycia i podgrzewające nim wodą w kolejnym cyklu, co pozwala zredukować ilość zużywanej energii elektrycznej.
Klasa efektywności zmywarki
Zmywarki oferowane na polskim rynku muszą być oznaczone klasą efektywności, do której należą, zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej nr 94/2/E. Każda zmywarka oznaczona jest trzyliterowym kodem oznaczającym jej efektywność w poszczególnych etapach pracy. Najbardziej energooszczędne i efektywne są zmywarki oznaczone symbolem AAA. Znaczenie poszczególnych elementów oznakowania należy czytać następująco:
- Litera pierwsza, klasa energetyczna - zmywarki klasyfikowane są wg siedmiu klas efektywności energetycznej - od A (najbardziej energooszczędne) do G (zużywają najwięcej prądu). Na rynku najczęściej oferowane są urządzenia w klasach A i B. Najbardziej energooszczędne zmywarki oznakowane są symbolem A+.
- Litera druga, klasa zmywania - na podstawie przemysłowych testów cyklu zmywania zmywarki oznaczane są w siedmiostopniowej klasie efektywności zmywania. Oznaczenia są takie same, jak dla klasy energetycznej, od A (najbardziej wydajne urządzenia) do G (najmniej wydajne). Im wyższa klasa efektywności zmywania, tym trudniejsze i większe zabrudzenia zmywarka jest w stanie usunąć.
- Litera trzecia, klasa suszenia - oznacza zdolność zmywarki do wysuszenia naczyń pod koniec zmywania. Klasa również została oznaczona od literami od A do G. Klasa A oznacza, że ze zmywarki bezpośrednio po zakończeniu pracy urządzenia wyjmujemy całkowicie suche naczynia, G - wilgotne. Na rynku są dostępne również modele zmywarek z funkcją ultraszybkiego suszenia, wyposażone w dodatkowe wentylatory.
Oprócz klas efektywności urządzenia, istotny dla nabywcy jest także poziom hałasu przez nie emitowany. Oznaczany jest on w dB. Standardowe modele zmywarek oferowane na rynku generują hałas od 37 do 58 dB (im niższy wskaźnik, tym cichsza praca urządzenia). Niektórzy producenci oferują też specjalnie wygłuszone modele z nowatorskimi systemami hydraulicznymi pracujące praktycznie bezszelestnie.
Bezpieczeństwo zmywarki
Wybierając zmywarkę warto zwrócić uwagę, czy urządzenie posiada systemy zabezpieczające przed zalaniem, przekroczeniem maksymalnego poziomu wody, powrotem zanieczyszczonej wody, przed pracą bez wody oraz przed otwarciem drzwiczek w trakcie pracy. Istotne są zwłaszcza systemy zabezpieczające przed zalaniem i otwarciem drzwiczek. Pozostałe chronią samo urządzenie przed awarią, np. na wypadek przerwy w dostawie wody w czasie pracy zmywarki. Otworzenie drzwi zmywarki podczas zmywania naczyń mogłoby być niebezpieczne dla użytkownika - naczynia zmywane są wodą o wysokiej temperaturze, a strumienie wydobywają się z dysz pod dużym ciśnieniem. System chroniący przed zalaniem powinien być wyposażony nie tylko w czujniki na spodzie urządzenia wyłączające sprzęt na wypadek wykrycia przecieku wody, ale też automatyczny zawór montowany przy kranie odcinający dopływ wody do urządzenia i awaryjny tryb odpompowania wody do kanalizacji.
Równie istotne są blokady i zabezpieczenia przed dziećmi, zwłaszcza w modelach z kolorowymi wyświetlaczami, które przyciągają najmłodszych jak magnes - funkcja kontroli rodzicielskiej to standard w najnowszych modelach.
Gwarancja i montaż
Podczas wybierania zmywarki trzeba zwrócić uwagę nie tylko na okres gwarancji, ale również na to czy producent uzależnia jej uznanie od prawidłowości montażu sprzętu. Większość zmywarek podłączona może być bowiem wyłącznie do zimnej wody. Gwarancja modeli z możliwością podłączenia do ciepłej wody jest zazwyczaj silnie obwarowana parametrami dostarczanej do urządzenia ciepłej wody - jej temperatura nie może zwykle przekraczać 60°C, a źródłem zasilania zmywarki w ciepłą wodę nie może być przepływowy ogrzewacz wody, niegwarantujący jej stabilnych parametrów cieplnych.
Planując zakup zmywarki warto wiedzieć, że standardowa długość węża wodnego tych urządzeń to 1,8 m. W przypadku większej odległości od zaworu konieczne będzie przedłużenie instalacji wodnej - nie wolno przedłużać węża. Do podłączania zmywarek do prądu nie powinno się również używać przedłużacza, zatem konieczna jest bliskość gniazdka elektrycznego - obowiązkowo z bolcem uziemiającym.
Zmywarka w praktyce
Aby zmywarka (i naczynia!) przez lata pozostawały w dobrym stanie należy przestrzegać kilku zasad eksploatacji tych urządzeń.
- Czyszczenie zmywarki - zewnętrzne elementy zmywarki myjemy ciepłą wodą z dodatkiem delikatnego detergentu, np. płynu do mycia naczyń. Drzwiczki i uszczelki zmywarki regularnie należy wycierać do sucha, dzięki czemu dłużej zachowują szczelność (na uszczelkach nie odkłada się kamień). Po zakończeniu zmywania drzwi zmywarki należy zostawić otwarte, by woda pozostała w komorze mogła wyparować. Raz w miesiącu wnętrze zmywarki trzeba umyć środkiem do czyszczenia zmywarek (producenci zazwyczaj rekomendują produkty odpowiednie do swoich modeli) zapobiegającym odkładaniu się kamienia, który z czasem może blokować ramiona natryskowe.
- Czyszczenie filtrów - jest zalecane co 10-15 cykli zmywania. Filtr zazwyczaj zlokalizowany jest na dole komory zmywarki. Należy go rozłożyć według instrukcji obsługi urządzenia i umyć pod bieżącą wodą. Czysty filtr pozwala na swobodny odpływ wody, a ponadto nie rozwijają się w nim bakterie.
- Odkamienianie - należy je przeprowadzać minimum raz na pół roku. Zabieg ten usuwa kamień i resztki jedzenia z elementów zmywarki. Na rynku dostępna jest szeroka gama środków odkamieniających, jednak zalecane jest używanie produktów rekomendowanych przez producenta danego modelu zmywarki. Odkamienianie polega na włożeniu do zasobnika zmywarki tabletki odkamieniającej i włączeniu urządzenia na program standardowy bez załadowanych naczyń.
- Ułożenie naczyń w zmywarce - nie bez przyczyny komora urządzenia jest podzielona na strefy, w których należy umieszczać odpowiednie typy naczyń - temperatura i ciśnienie strumieni wodnych wydobywających się z dysz natryskowych zmywarki są inne w różnych jej częściach, co ma bezpośredni wpływ na skuteczność zmywania.
- Unikanie plam i smug na naczyniach - należy pamiętać o regularnym uzupełnianiu soli i nabłyszczacza w zmywarce. Sól chroni elementy urządzenia, a nabłyszczacz ma wpływ na suszenie naczyń i ich estetyczny wygląd.
- Przygotowanie naczyń do mycia - wprawdzie współczesne zmywarki nie potrzebują specjalnego przygotowania naczyń przed myciem, jednak nawet one nie poradzą sobie z połową niedojedzonego kotleta, czy skórką od pizzy. Zmywarka to nie kosz na odpadki.
- Czego nie powinno się myć w zmywarce? - kryształów, naczyń malowanych ręcznie, szkła z nadrukami, naczyń z elementami drewnianymi, naczyń z plastiku, chyba, że są oznaczone przez producenta jako dopuszczone do mycia automatycznego. Naczynia tego typu mogą zostać zniszczone pod wpływem wibracji, dużego ciśnienia i temperatury jakim są poddawane podczas mycia w zmywarce.
