Pająki w domu - jakie możemy spotkać w domu i jak się ich pozbyć

Dawniej funkcjonowało powiedzenie „szczęśliwy dom, gdzie pająki są”, a ich zabijanie miało sprowadzać nieszczęście. W greckiej mitologii pająki są związane z piękną dziewczyną - Arachne. Słynęła ona z tkackich umiejętności i stanęła nawet do zawodów z boginią Ateną. Każda z nich miała utkać materiał. Na swoje nieszczęście dziewczyna stworzyła równie piękną tkaninę, co bogini. Ta, rozgniewana sukcesem dziewczyny, podarła jej dzieło. Zrozpaczona Arachne popełniła samobójstwo. Jednak bogini przywróciła jej życie – w postaci pająka i od tego czasu Arachne tka swe sieci (a jej imię znaczy „pająk”).

Obecnie pająki kojarzą się raczej z grozą na ośmiu nogach, niż piękną dziewczyną, mało kto docenia też „szczęście” związane z wizytą pająka w domu, a Arachne kojarzy się najczęściej z arachnofobią, czyli strachem przed pająkami, która w mniejszym lub większym stopniu dotyka wiele osób. Czy ten strach jest uzasadniony? Tylko do pewnego stopnia.

Wszystkie pająki dysponują jadem, ale najczęściej jest on zupełnie niegroźny. W Polsce żyje tylko kilka gatunków pająków, których ugryzienie powoduje silny ból, a nawet objawy lekkiego zatrucia. Ale spokojnie – żadnego z nich nie spotkamy w domu. Ponadto większość gatunków pająków nie jest w stanie w ogóle przebić skóry człowieka i najczęściej wcale nie mają na to ochoty.

Wszystkie pająki są wprawdzie drapieżnikami, ale nie znaczy to, że z upodobaniem rzucają się na ludzi. Wręcz przeciwnie – gryzą tylko w sytuacji „bezpośredniego przymusu”. Oczywiście taka sytuacja może się zdarzyć, kiedy celowo lub przypadkiem, przygnieciemy pająka. Wtedy musimy się liczyć z ugryzieniem, niekiedy bolesnym.

Jednak pająki zdecydowanie wolą wykorzystywać swój jad do polowań na owady. I tutaj objawiają się pożytki z pająków – skutecznie walczą z komarami, muchami, mrówkami i innymi owadami, które są dla nas uciążliwe. Ponadto pająki bytują w miejscach wolnych od toksyn i raczej czystych, więc też mogą być wyznacznikiem sytuacji w naszym domu.

W naszych domach możemy najczęściej spotkać kątnika domowego – mniejszego i większego. Kątnik domowy mniejszy (Tegenaria domestica) jest brązowo-szary z wzorzystym odwłokiem. Dorasta do 6-10 mm, ale do tego trzeba doliczyć dość grube i owłosione odnóża.

Kątnik większy (Tenegaria atrica) to już „bestia” mierząca ok. 18 mm (choć zdarzają się i większe), a razem z odnóżami – mogą mieć ok. 8 cm. Obydwa kątniki należą do rodziny lejkowcowatych. Nazwa bierze się od kształtu budowanej przez nich pajęczyny, która przypomina gęstą płachtę, przechodzącą w lejek. A że taką pajęczynę najłatwiej zbudować w różnych kątach, stąd mamy „kątniki”. Pająki te siedzą ukryte w lejku pajęczyny i czekają, aż jakaś ofiara wejdzie na płaską część sieci i wtedy rzucają się na zdobycz. W przeciwieństwie innych pająków preferują miejsca nieco przybrudzone i wilgotne. Do budowy sieci wybierają miejsca trochę zapuszczone, często występują na strychach i piwnicach, choć nie gardzą też zacisznymi kątami za meblami.

Niestety nie poprzestają na siedzeniu w swym kącie, tylko zdarza im się też przechadzać po domu, czy mieszkaniu. Najczęściej na takie wędrówki wybierają się w poszukiwaniu partnerki i to w takich sytuacjach dochodzi do spotkania człowiek - pająk, które bywa równie nieprzyjemne dla obu stron. Nie musimy się obawiać, że kątnik nas sam zaatakuje, ale jeśli będzie wędrował np. przez nasze łóżko, czy podłogę i nieopatrzenie go przygnieciemy, może nas dość boleśnie ugryźć. Dotyczy to szczególnie kątnika większego, bo mniejszy po prostu nie jest w stanie zrobić nam większej krzywdy.

Innym pająkiem, który chętnie zamieszkuje w naszych domach jest nasosznik trzęś (Pholcus phalangoides). W przeciwieństwie do kątników, ich wygląd nie wzbudza lęku. Przede wszystkim są mniejsze i wyglądają delikatnie – dorastają do ok. 7-9 mm wielkości, mają prawie przeźroczyste ciało i długie, ale bardzo delikatne nogi, do tego budują nieregularne, jakby nieudane sieci.

Te rachityczne pająki wyglądają jakby żywiły się powietrzem i tylko cudem nie zaplątywały we własne nogi. I tutaj niespodzianka. Nasoszniki to niezwykle ambitne drapieżniki! Zjadają różne owady, ale często polują nawet na znacznie większą zdobycz. Wyprawiają się nawet na kątniki i najczęściej wygrywają w starciu z nimi! Trudno to sobie wyobrazić, patrząc na te chudzielce, ale tam, gdzie żyją nasoszniki, występowanie kątników jest bardzo ograniczone. Poza innymi pająkami, wyjedzą też różne owady. Dla ludzi nie są groźne, bo choć większe osobniki są w stanie przebić skórę, to nie są agresywne w stosunku do nas, a ich jad nie wyrządza krzywdy.

Kątniki i nasoszniki to najpopularniejsze gatunki pająków, zamieszkujące nasze domy. W piwnicach możemy jeszcze spotkać sidlisza piwnicznego (_Amaurobius ferox) _– dość pokaźnego (8-14 mm długości), o ciemnobrązowym ubarwieniu, który potrafi boleśnie ugryźć. Również w piwnicach i na strychach może zamieszkiwać zyzuś tłuścioch (_Steatoda bipunctata). _Pod tą wdzięczną nazwą kryje się nieduży pająk (do 8 mm długości), o rzeczywiście pulchnym odwłoku. Buduje trójwymiarowe pajęczyny, a samce tego gatunku potrafią wydawać dźwięki (o częstotliwości do 1000 Hz, czyli słyszalnej dla człowieka).

Poza tym różne pająki, mogą wpaść z wizytą, szczególnie kiedy nastaje wiosna, albo przychodzą jesienne chłody. Z ogrodu może zawitać np. krzyżak i przedstawiciele paru innych gatunków.

Dość często domy i mieszkania odwiedzają też kosarze. Nie są to pająki, ale należą do pajęczaków. W przeciwieństwie do pająków mają tylko jedną parę oczu i nie mają gruczołów jadowych, za to przestraszone mogą wydzielać śmierdzącą substancję. Dla ludzi są zupełnie nieszkodliwe. Łatwo je rozpoznać po idealnie owalnym ciele i długich, chudych nogach. Z wierzchu są ciemnoszare, od spodu – jasne. Zjadają inne owady i pająki, wysysają też sok z owoców i liści, chętnie się żywią też martwą materią organiczną.

Radzimy: Jak pozbyć się rybików cukrowych z łazienki

Choć wielu z nas, łącznie ze mną, wolałaby pozostać martwą niż żyć jako pająk (jak mitologiczna Arachne), nie zapominajmy, że pająki są pożyteczne. „Wyczyszczą” dom z niepożądanych owadów – komarów, much, mrówek, a nawet prusaków. Jeśli jednak towarzystwo pająków w domu Wam nie odpowiada, można oczywiście się ich pozbyć. Lecz zamiast truć je (i siebie) chemią, albo tłuc kapciem lub gazetą, lepiej wynieść je z domu (dość łatwo schwytać je do np. jednorazowego kubka i nakryć tekturką). Wygląd pająków nie jest ich winą, a zachowanie, wbrew pozorom – nie jest uciążliwe.

Aby pająki nie zamieszkały w naszym domu na stałe, trzeba też zadbać o czystość (resztki pożywienia przyciągają owady, którymi żywią się pająki). Można też spróbować odstraszyć pająki zapachami, które dla nas są całkiem przyjemne. Przez cały rok możemy stosować sok z cytryny albo rozpuszczony olejek z mięty pieprzowej (smarujemy nim futryny drzwi i okien).

Pająki nie lubią np. zapachu kasztanów i żołędzi, więc jesienią możemy rozłożyć je na parapetach okien. W walce z pająkami skuteczne są również... koty, które na nie polują.