Wszystkie rośliny do prawidłowego rozwoju potrzebują określonych warunków środowiskowych. Jedną z ich cech genetycznych jest wrażliwość na długość dnia nazwana fotoperiodyzmem. Chodzi o to, że ilość światła dostępnego w ciągu dnia wpływa na przebieg procesów fizjologicznych roślin np. kwitnienie, wydawanie nasion, owocowanie, zrzucanie liści na zimę, gromadzenie substancji odżywczych czy przechodzenia w stan spoczynku. Nie wszystkie rośliny są w jednakowym stopniu wrażliwe ma długość dnia, dlatego wydziela się tzw. rośliny dnia długiego, krótkiego i obojętne na długość dnia. Do pierwszej grupy należy kilka popularnych warzyw.
Warzywa, które reagują na długość dnia
Dla osób uprawiających warzywa, najbardziej istotnym elementem fotoperiodyzmu jest tendencja roślin do tworzenia pędów kwiatowych w zależności od długości dnia. Kiedy dzień staje się dłuższy – zakwitają. Ta cecha wymusza konieczność sterowania uprawą roślin w taki sposób, aby dało się uzyskać z nich obfite plony dobrej jakości (np. kruche, delikatne rozety liściowe czy jędrne, soczyste korzenie).
W przypadku warzyw zwykle nie zależy nam na kwiatach, tylko na innych częściach użytkowych, dlatego musimy unikać sytuacji, w której rośliny przedwcześnie zakwitają. Może mieć to miejsce w przypadku uprawy warzyw dnia długiego, a więc takich które do rozpoczęcia kwitnienia potrzebują co najmniej 13-14 godzin światła dziennie. Należą do nich np. wczesne odmiany sałaty masłowej, rzodkiewka, szpinak, kapusta pekińska.
Co robić, żeby mieć smaczną sałatę, rzodkiewkę, szpinak
Dlatego też jeśli chcemy doczekać się z nich obfitych plonów, musimy uprawiać je w okresach, gdy słońca w dzień jest mniej czyli wiosną lub jesienią. Jeśli będziemy walczyć z naturą i mimo wszystko spróbujemy uprawiać rośliny dnia długiego latem, zamiast smakowitych, miękkich liści sałaty, otrzymamy liście gorzkie, twarde i skórzaste, a zamiast chrupiących, kruchych, soczystych i delikatnych korzeni rzodkiewki, zbierzemy korzenie twarde, suche i łykowate.
Powodem takiej sytuacji jest fakt, że roślina w czasie kwitnienia skupia wszystkie swoje siły na tworzeniu kwiatów i nasion, przeznaczając na ten cel każdą ilość substancji odżywczych i wody, które zamiast do liści czy korzeni, trafiają do pędów kwiatowych.
Tych warzyw nie siej późną wiosną i wczesnym latem
Dlatego też uprawiając warzywa dnia długiego powinniśmy zawsze przestrzegać terminów uprawy, godząc się z tym, że pewnych warzyw latem w ogródku mieć nie warto. Wprawdzie na rynku są już dostępne obojętne na długość dnia odmiany rzodkiewki czy sałaty, teoretycznie nadające się do uprawy także w okresach letnich, ale należy liczyć się z tym, że jeśli nawet takie rośliny nie wybiją przedwcześnie w pęd kwiatowy, uzyskane z nich plony nie będą tak dobrej jakości jak plony z uprawy wiosennej czy jesiennej, gdyż latem roślinom będzie doskwierać upał i susza, których nie lubią.
Kiedy siać warzywa długiego dnia
Jeśli chcemy doczekać się naprawdę zadowalających plonów, warzywa dnia długiego uprawiajmy wiosną i jesienią, wybierając przeznaczone do tego celu odmiany (niektóre odmiany lepiej nadają się do uprawy wiosennej, inne do jesiennej, a jeszcze inne do wiosennej i jesiennej).
Sprawę ułatwia fakt, że takie rośliny posiadają zwykle krótki okres wegetacji, a więc doskonale nadają się na przedplony i poplony.
Więcej o uprawie warzyw na przedplon i poplon dowiesz się stąd
Na ogół są też dość odporne na niskie temperatury, więc można uprawiać je z siewu wprost do gruntu, a tylko niektóre dodatkowo z rozsady (nie wszystkie lubią przesadzanie), co pozwali przyspieszyć zbiory lub uzyskać plony lepszej jakości - rozsada ma na starcie zapewnione lepsze warunki pod osłonami lub w inspekcie niż siewki w gruncie, dlatego po wysadzeniu na miejsce stałe jest większa, silniejsza i bardziej odporna na choroby i niekorzystne warunki klimatyczne.
Kalendarz siewu i sadzenia warzyw długiego dnia
W tabeli przedstawiamy orientacyjne terminy siewu, sadzenia i zbioru warzyw (jest to średnia kilku odmian), ale decydując się na uprawę konkretnej odmiany, należy sprawdzić na opakowaniu, jakie terminy są dla niej najlepsze.
RZODKIEWKA | SZPINAK | KAPUSTA PEKIŃSKA | SAŁATA GŁOWIASTA MASŁOWA | |
Termin siewu do gruntu w uprawie WIOSENNEJ | marzec- -maj | marzec- -maj | kwiecień- -maj | kwiecień |
Termin siewu pod osłonami i sadzenia rozsady do gruntu | - | - | siew: marzec, sadzenie do gruntu: kwiecień-maj | siew: marzec, sadzenie do gruntu: kwiecień |
Zbiór | kwiecień- -czerwiec | maj- -czerwiec | czerwiec-lipiec | maj- -czerwiec |
Termin siewu do gruntu w uprawie JESIENNEJ | sierpień | sierpień- -wrzesień | lipiec | sierpień |
Termin siewu pod osłonami i sadzenia rozsady do gruntu | - | - | siew (bez pikowania): lipiec, sadzenie do gruntu: sierpień | siew: lipiec, sadzenie do gruntu: koniec sierpnia |
Zbiór | wrzesień- -październik | wrzesień- -październik | koniec września- -październik | wrzesień |