Porzeczki nadają się do spożycia na surowo oraz do przetworzenia i przyrządzenia z nich pysznych dżemów, soków itp. Jeśli w Waszym ogrodzie nie ma jeszcze porzeczek, zachęcamy do rozpoczęcia ich stosunkowo prostej uprawy.
Porzeczki czarne, czerwone i białe
Najczęściej występującą w polskiej strefie klimatycznej jest porzeczka czarna (Ribes nigrum). Dawniej nazywano ją winogronem Świętego Jana, gdyż czas dojrzewania jej owoców przypada w okolicy 24 czerwca, tj. właśnie w imieniny Jana. Czarna porzeczka jest doskonałym źródłem witaminy C i cieszy się dużym uznaniem pod względem walorów smakowych przyrządzonych z niej przetworów.
Nieco rzadziej spotykanymi w naszych ogrodach są porzeczki czerwone (Ribes rubrum) oraz porzeczki białe (Ribes gracile). Jedne i drugie charakteryzują się sporą zawartością witamin z grupy B i doskonale smakują zarówno na surowo, jak i dodane np. do domowych wypieków.
Pośród trzech wymienionych grup porzeczek znaleźć można bardzo wiele ich poszczególnych odmian, występujących w formie krzewiastej bądź piennej. Uprawa i pielęgnacja jest jednak bardzo zbliżona. Różny pozostaje jedynie sposób przycinania porzeczkowych pędów.
Dowiedz się: Jakie właściwości mają czarne porzeczki i jak je wykorzystać
Porzeczki w ogrodzie – wymagania uprawowe
Porzeczki (niezależnie od odmiany) mają podobne i niewygórowane wymagania glebowe. Tolerują praktycznie każdy rodzaj podłoża, oprócz gleb wapiennych i bardzo ciężkich. Dobrze jest jeśli ziemia wokół krzewów jest żyzna i przepuszczalna oraz lekko kwaśna - o odczynie pH w granicach 6,0-6,7. Przed posadzeniem sadzonek warto przekopać ją do głębokości około 40 cm z kompostem. Wskazaną głębokość uprawiania dyktuje umiejscowienie głównej masy korzeniowej krzewów porzeczki.
Stanowisko dla porzeczki powinno być możliwie jak najbardziej słoneczne, ciepłe i osłonięte od silnych wiatrów. Roślina ta zaklimatyzuje się też jednak i będzie owocować w miejscu półcienistym. Duże plantacje przemysłowe powstają najczęściej na spokojnych równinach lub łagodnych stokach. W ogrodzie dobrze jest zaś wybrać teren nieco wzniesiony w stosunku do pozostałego poziomu gruntu. Miejsc obniżonych oraz takich, w których mogą powstawać zastoiska mrozowe lepiej jest dla porzeczek unikać.
Sadzenie porzeczek
W szkółkach ogrodniczych dostępne są sadzonki porzeczek z korzeniem okrytym lub z uformowaną już bryłą korzeniową (hodowane w doniczkach).
Pierwsze z wymienionych powyżej sadzi się wczesną wiosną (w marcu) lub późną jesienią (na przełomie października i listopada). Za lepsze uważa się sadzenie jesienne, gdyż pierwsza wiosna dla posadzonych wtedy porzeczek staje się jednocześnie ich pierwszym okresem wegetacji. Natomiast porzeczki z wykształconym w pojemnikach systemem korzeniowym można sadzić od wiosny do jesieni, tj. przez cały okres wegetacyjny.
Podczas sadzenia krzewów porzeczkowych należy zwracać uwagę, aby umiejscawiać je około 5 cm głębiej niż rosły w szkółce. Po obsypaniu ziemią korzeni – udeptuje się starannie podłoże, podlewa je obficie wodą i ściółkuje glebę. Wykonanie ściółkowania zapobiega zachwaszczaniu gruntu wokół krzaczków i optymalizuje jego wilgotność.
Porzeczki sadzi się w rzędach, zachowując odpowiednie odstępy zarówno pomiędzy poszczególnymi sadzonkami, jak i pomiędzy powstającymi szpalerami. Odmiany czerwone i białe wymagają pozostawienia 1 m odstępów pomiędzy sobą i 1,5 m pomiędzy rzędami. Dla czarnych zaś warto zachować nieco większe odległości, tj. odpowiednio: 1,2 i 1,8 m. Świeżo posadzone krzewy powinny mieć nie więcej niż 3 – 4 pędy przycięte na wysokość około 30 cm.
Przycinanie porzeczek
Przycinanie pędów porzeczek jest dla nich właściwie najważniejszym zabiegiem pielęgnacyjnym. Dobre owocowanie gwarantują bowiem jedynie krzewy poprawnie prowadzone i kształtowane. Sposób cięcia należy dostosowywać do formy tych roślin (piennej lub szpalerowej) oraz do odmiany. Inną technikę stosuje się w stosunku do porzeczki czarnej i inną dla odmian czerwonych i białych.
Podlewanie i nawożenie porzeczek
Do pozostałych zabiegów pielęgnacyjnych, jakie należy wykonywać w stosunku do porzeczek należą: nawadnianie, nawożenie i odchwaszczanie podłoża wokół krzewów. Jak zastało to już wspomniane powyżej, skutecznym sposobem ograniczającym wyrastanie chwastów jest ściółkowanie gleby. Jeśli podłoże nie jest ściółkowane – chwasty usuwa się ręcznie lub stosując herbicydy (środki odchwaszczające).
Do nawadniania porzeczki bardzo dobrze nadaje się gromadzona przez coraz szersze grono ogrodników woda deszczowa. O regularnym podlewaniu krzewów należy pamiętać zwłaszcza w czasie długotrwałej suszy.
Niemniej istotne jest nawożenie. W przydomowych ogrodach i na działkach stawia się najczęściej na nawozy organiczne. Doskonały dla porzeczek jest kompost lub stosowany w odpowiednich proporcjach obornik.
Można też sięgnąć po gotowe wieloskładnikowe nawozy mineralne. Dla porzeczek białych i czerwonych największe znaczenie ma potas. W zależności od odmiany, rośliny te mogą też cierpieć na niedobór magnezu oraz żelaza.
