Wybór sposobu doświetlenia poddasza jest bardzo istotny, powinniśmy więc dokładnie rozważyć wszystkie rozwiązania i możliwości. Ważne, aby pomieszczenia na poddaszu były funkcjonalne, estetyczne i abyśmy dobrze się czuli pod własnym dachem.
Rzadko zdajemy sobie sprawę, jak duży wpływ na nasze samopoczucie ma ilość i jakość docierającego do wnętrza domu światła. Gdy jest zbyt ciemno, jesteśmy przygnębieni – omijamy więc pomieszczenia, w których panuje półmrok. Sztuczne oświetlenie tylko częściowo może rozwiązać problem. Prawda jest taka, że nic nie zastąpi światła słonecznego.
W większości pomieszczeń na poddaszu możliwy jest montaż popularnych okien połaciowych lub budowa lukarn, które zazwyczaj zapewniają wystarczającą ilość światła. Co jednak zrobić, jeśli w łazience, garderobie czy nawet w piwnicy zastosowanie takich tradycyjnych okien nie jest możliwe lub jest niewystarczające? Na szczęście mamy do wyboru kilka rozwiązań.
Świetliki
Zaletą świetlików jest ich uniwersalność – można je zamontować na niemal każdym dachu o maksymalnym kącie nachylenia wynoszącym 45 stopni. Istnieje kilka rozwiązań konstrukcyjnych, wśród których na pewno znajdziemy produkt odpowiadający naszym potrzebom:
- Świetliki połaciowe (płaskie) – stosowane do doświetlenia większych powierzchni lub korytarzy, służą także do oddymiania i wentylacji, mogą być stałe lub otwierane.
- Świetliki dwuspadowe (kalenicowe) – mają podobne zastosowanie do świetlików połaciowych.
- Świetliki łukowe (pasma świetlne) – służą do doświetlania, wietrzenia, odprowadzania dymu, dają dużo światła, najczęściej montowane są w halach sportowych i krytych pływalniach.
- Świetliki kopułowe – kopuły mogą być prostokątne, kwadratowe, okrągłe, sferyczne; zapewniają duże i efektowne oświetlenie.
- Świetliki czterospadowe (inaczej piramidy świetlne) – mają podobne zastosowanie do świetlików kopułowych.
- Świetliki tunelowe – służą do doświetlenia pomieszczeń, w których założenie okna lub innego typu świetlika nie jest możliwe.
Światło z tunelu
Zasada działania świetlików tunelowych jest dosyć prosta. Na połaci dachu wykonuje się okrągły otwór, następnie instaluje się w nim kopułę lub płytę, która przez tunel poprowadzony przez warstwy dachu doprowadza naturalne światło do wybranego pomieszczenia. Świetlik wyposażony jest w matowy lub pryzmatowy rozpraszacz, dzięki czem
u wnętrze jest oświetlone równomiernie.
Tunel świetlika może być elastyczny lub sztywny. Tunel elastyczny najlepiej zastosować wówczas, gdy na jego drodze znajdują się jakieś przeszkody – wtedy może się on odpowiednio wygiąć. Gdy droga tunelu jest prosta i bez przeszkód, lepiej sprawdzi się tunel sztywny. Tunel świetlika można przedłużyć do maks. 6 metrów – musimy jednak pamiętać o zasadzie, że im dłuższy tunel, tym mniej światła przenosi on do pomieszczenia.
Pierścień świetlika, który zakładamy wewnątrz pomieszczenia, powinien być przede wszystkim funkcjonalny. Gdy nie ma już miejsca na oświetlenie sztuczne, wybierzmy świetlik z zestawem oświetleniowym. Jeśli rozważamy zamontowanie świetlika w łazience lub kuchni, warto przemyśleć także zakup świetlika z elementem wentylacyjnym. Nie musimy jednak rezygnować z walorów estetycznych pomieszczenia – do wyboru mamy wiele świetlików z różnymi elementami dekoracyjnymi.
Niezwykle istotne jest, by podstawa świetlika była dokładnie przymocowana do dachu. Jeśli dach pokryty jest dachówką lub blachą, należy założyć ołowiany kołnierz.
Świetliki tunelowe nie wymagają specjalnych zabiegów konserwacyjnych. Kołnierz zintegrowany z ramą w ogóle nie wymaga konserwacji, natomiast szyba czy akryl są pokryte powłoką łatwozmywalną, dzięki czemu wystarczy silniejszy deszcz, aby były czyste. Tunel światłonośny nie wymaga czyszczenia, a zestaw rozpraszający światło jest uszczelniony i zabezpieczony przed dostawaniem się kurzu do środka (jeżeli jednak z jakiegokolwiek powodu istnieje konieczność wyczyszczenia zestawu, można go łatwo zdemontować i usunąć z niego wszelkie zabrudzenia). Część rozpraszacza znajdującą się od strony pomieszczenia wystarczy przetrzeć wilgotną szmatką.
Odpowiednie doświetlenie
Przed kupnem świetlika należy odpowiedzieć sobie na pytanie, jakiej ilości światła potrzebujemy, by oświetlić dane pomieszczenie. Jeśli poddasze ma być jasne, świetlik najlepiej jest umieścić od strony południowej pod kątem 30 st. do połaci dachu. Wybierzmy świetlik z kopułą lub płytą, wykonany z elementów przezroczystych. Światło rozproszone uzyskamy natomiast, stosując elementy przyciemnione, kolorowe lub mleczne o niższej przepuszczalności światła.
Rozwiązywanie problemów
Świetliki muszą mieć specjalną konstrukcję, aby nie przenikała przez nie woda opadowa. Zależnie od rodzaju świetlika stosuje się ramę obejmującą z krawędzią deszczową (świetliki kopułowe i czterospadowe), obróbkę blacharską (świetliki tunelowe) lub specjalną konstrukcję wykończenia świetlika. Aby na świetliku nie skraplała się para wodna, wyposażony jest on w rynienki kondensacyjne odprowadzające wodę. Rynienka jest zaizolowana za pomocą pianki poliestrowej, dzięki czemu unika się dużych strat ciepła.
Materiały i właściwości
Świetliki wykonuje się z trzech rodzajów materiałów: szkła, poliwęglanu i akrylu. Obecnie największą popularnością cieszą te z się płyt poliwęglanowych. Są one bardzo wytrzymałe, lekkie (1 m² waży 1-4 kg) i mają dobre parametry izolacyjne. Poliwęglan stosuje się najczęściej w świetlikach o dużych rozmiarach.
Akryl stosuje się przede wszystkim w mniejszych świetlikach. Jest odporny na promienie UV i trwały. Dwie warstwy akrylu pozwalają uzyskać świetlik w wersji przezroczystej, trzy warstwy – w wersji mlecznej.
Świetliki ze szkła, podstawowego do niedawna materiału, są obecnie wypierane przez świetliki z akrylu i poliwęglanu. Szkło ma bowiem gorsze parametry izolacyjne, jest także mniej odporne na zniszczenia i droższe w eksploatacji.
Wyłazy dachowe
Oprócz odpowiedniego oświetlenia warto pomyśleć o możliwości bezpiecznego wyjścia na dach, np. w celach konserwacyjnych. Wyłazy dachowe łączą w sobie obie funkcje. Wyłaz dachowy to inaczej rozwieralne okno połaciowe, otwierane na bok lub do góry, umożliwiające wygodne wyjście na dach.
Obecnie produkowane wyłazy dachowe coraz bardziej przypominają pod względem wyglądu i konstrukcji okna połaciowe. Ościeżnice wykonuje się zazwyczaj z drewna lub PVC, a szyby różnią się w zależności od przeznaczenia. Jeśli poddasze jest nieużytkowe, wystarczą zwykłe szyby, jeżeli zaś mieszkalne – lepiej zastosować szyby termoizolacyjne. Wyłaz najlepiej umieścić jak najbliżej komina, aby ułatwić jego czyszczenie.
Jest więc w czym wybierać. Dzięki różnorodności produktów dostępnych w sprzedaży możemy cieszyć się naturalnym światłem w całym domu – nawet tam, gdzie dotąd wydawało się to niemożliwe.
