Oszpilna jadalna (salak). Co to jest, jak to się je i jakie ma wartości odżywcze

Wśród egzotycznych owoców pojawiających się na półkach sklepowych naszych marketów, od czasu do czasu możemy natrafić na prawdziwe oryginały. Jeśli nie wiemy, czym są, jak smakują i co z nimi zrobić, warto dowiedzieć się o nich coś więcej, bo może się okazać, że naprawdę przypadną nam do gustu.

Jednym z takich owocowych niespodzianek może być między innymi salak nazywany oszpilną jadalną. Owoc pochodzi z palmy o nazwie oszpilna jadalna (arekowate), zasiedlającej tropikalne wyspy południowo-wschodniej Azji (m.in. Sumatra, Jawa, Bali). Ze względu na swoje owoce, roślina bywa też uprawiana w innych, ciepłych krajach, głównie w Azji i Ameryce Południowej.

Oszpilna ma krótki pień i długie, okazałe, pierzaste liście (może dorastać do ok. 6 m wys.). Owoce oszpilny (jagody) są owalne i zwężają się ku wierzchołkowi. Pokryte są bardzo charakterystyczną, twardą, cienką, czerwono-brązową, lekko owłosioną lub delikatnie kolczatą skórką, która wyglądem skórę węża. Dlatego bywają też owoce oszpilny bywają nazywane „owocami wężowymi”.

We wnętrzu owocu znajduje się galaretowaty, kremowo-biały lub żółtawy, gęsty miąższ. Czasem jest suchy i kruchy, innym razem wilgotny i chrupiący, bywa też bardziej słodki lub bardziej kwaśny i winny. Miąższ ma kształt ząbków czosnku, a wewnątrz owocu znajduje się także dość duża, ciemnobrązowa pestka (nasiono).

Owoce oszpilny są niewielkie (mają ok. 5 cm długości) i zebrane po kilka lub kilkanaście w duże kiście. Ich miąższ ma słodko-kwaśny, orzeźwiający smak, przypominający trochę ananasa z jabłkową lub orzechową nutą i choć nie wszystkim przypada do gustu, ma też spore grono zwolenników.

Dowiedz się:Czym jest kiwano i jak smakuje?

Jeśli więc tylko uda nam spotkać salaki (oszpilnę) w markecie lub w sklepie z żywnością orientalną, warto samemu przekonać się jak smakują i czy nam odpowiadają. Salaki są lekkie, wytrzymałe i łatwe w transporcie, a do tego niezbyt podatne na gnicie i przejrzewanie.

Po zakupie nie musimy ich umieszczać w lodówce, gdyż z powodzeniem wytrzymają kilka dni na kuchennym blacie. Do lodówki chowamy je tylko wtedy, gdy planujemy dłuższe przechowywanie (w chłodzie wytrzymują do ok. 2 tygodni).

Kiedy przyjdzie nam ochota aby spróbować owoców oszpilny, najlepiej obrać je ze skórki, wyjąć z nich pestkę i zjeść miąższ na surowo łyżeczką, traktując jak oryginalną, słodko-kwaśną przekąskę. Miąższ można też wykorzystać jako dodatek do słodkich deserów, kremów, ciast i sałatek owocowych, a także wytrawnych surówek, dań kuchni tajskiej i pikantnych przetworów (np. gruszek w occie lub marynowanej dyni). Amatorzy i smakosze przyrządzają z salaków nawet pączki.

Jeśli owoc nam zasmakuje, warto włączyć go do codziennej diety, gdyż jest zdrowy i bogaty w szereg cennych składników odżywczych. Znajdziemy w nim między innymi witaminy (głównie witaminę C oraz A oraz witaminy z grupy B) i minerały (m.in. magnez, żelazo, fosfor, wapń), a także błonnik, nasycone kwasy tłuszczowe, węglowodany, białka i przeciwutleniacze.

Ze względu na dużą zawartość witaminy C, salak wzmacnia nasz organizm i wspiera układ odpornościowy, a także chroni przed infekcjami i łagodzi objawy przeziębień. Dzięki witaminie A wspomaga oczy, a zawarty w nim błonnik wspiera działanie układu pokarmowego, zapobiega wzdęciom, pobudza trawienie, ułatwia oczyszczanie organizmu z toksyn, zapobiega zaparciom, a także pomaga obniżyć zbyt wysoki poziom cholesterolu we krwi.

Przeciwutleniacze oraz witaminy zawarte w miąższu owoców, mają też zbawienny wpływ na działanie układu sercowo-naczyniowego, wygląd skóry oraz funkcjonowanie układu nerwowego, a także spowalniają procesy starzenia się organizmu. Zmniejszają też ryzyko rozwoju nowotworów.

Trzeba jednak pamiętać, że salaki (oszpilny) to owoce dość kaloryczne (100 g owocu to ok. 80 kcal), dlatego ich spożywanie poleca się szczególnie osobom prowadzącym aktywny tryb życia lub narażonym na wysiłek fizyczny (np. uprawiającym sport).

Owoców nie należy też zjadać w nadmiarze (nie więcej niż 2-3 sztuki dziennie), gdyż wtedy wykazują działanie przeczyszczające i mogą prowadzić do biegunek.